16 MEI 2025 DAGSTUKKIES: VERDRAAGSAAMHEID AS ‘N DEUG

VRYDAG 16/5/2025 –  DIE CHRISTEN EN POLITIEKE VERDRAAGSAAMHEID

Romeine 13:1–7 : “Elke mens moet hom onderwerp aan die owerhede wat oor hom gestel is. Daar is immers geen gesag wat nie van God kom nie, en die owerhede wat daar is, is daar deur die beskikking van God. Wie hom teen gesag verset, kom dus in opstand teen die ordening van God; en wie in opstand kom, sal sy verdiende straf kry. ‘n Mens hoef nie vir die owerhede bang te wees as jy goed doen nie, maar wel as jy kwaad doen…“ 

Ons leef in ’n tyd van polarisasie, waar verskillende politieke en morele oortuigings vinnig tot konflik lei. In sulke omstandighede word verdraagsaamheid dikwels misverstaan – as swakheid of selfs morele apatie. Tog leer die Skrif ons dat ’n Christelike benadering tot politieke gesag en andersdenkendes nie in geweld, onverdraagsaamheid of rebellie lê nie, maar in nederige erkenning van God se soewereiniteit en die deug van verdraagsaamheid. Hierdie dagstukkie kyk na wat dit beteken om as Christen polities verdraagsaam te wees – nie as ’n slagofferagtige passiwiteit nie, maar as ’n geestelike daad van selfbeheersing en respek vir ander se outonomie.

Politieke Verdraagsaamheid is die aktiewe besluit om nie ander se oortuigings of optrede te onderdruk nie, selfs wanneer ons dit sterk afkeur. Dit is nie apatie of morele relativisme nie, maar ’n morele verbintenis tot respek en outonomie. Morele verdraagsaamheid is veral belangrik in konteks van politieke en godsdienstige verskille, en vereis selfbeheersing, nederigheid en deernis. Dit verskil van dogmatisme, wat geen ruimte laat vir andersdenkendes nie. Verdraagsaamheid, in Christelike konteks, is ’n deug wat gebore word uit liefde en respek vir God se skepsels – selfs dié waarmee ons verskil.

 Bybelse Konteks

Paulus leer ons dat elke gesag deur God ingestel is. Hy skryf: “Laat elke mens hom onderwerp aan die gesag wat oor hom gestel is.” Hierdie woorde is merkwaardig, veral as ons onthou dat Paulus hierdie brief skryf tydens ’n tyd van onderdrukking onder die Romeinse Ryk. Tog roep hy Christene op tot gehoorsaamheid en eerbied vir die owerheid – nie omdat die owerheid volmaak is nie, maar omdat dit deel is van God se orde.

Hierdie teks stel ’n beginsel vas: God gebruik selfs gebroke politieke strukture vir sy doeleindes. Christene is dus geroep om nie met rebellie of haat te reageer op politieke teenstanders of gesag nie, maar om in liefde, gebed en diens te leef. Paulus stel duidelik dat die betaling van belasting, respek en eer aan gesagspersone nie net siviele pligte is nie, maar geestelike dade van gehoorsaamheid. Hierdie houding vereis verdraagsaamheid – veral wanneer die regering nie ons waardes deel nie. Politieke verdraagsaamheid is daarom nie ’n verskoning vir passiwiteit nie, maar ’n geestelike praktyk gewortel in die oortuiging dat God in beheer is, en dat ons eerste lojaliteit aan Hom behoort.

 Toepassing

In ons hedendaagse samelewing is politieke verdeeldheid algemeen. Mense is vinnig om ander te etiketteer, te verwerp of selfs te haat op grond van politieke verskille. As Christene word ons dikwels voor die uitdaging gestel om ’n standpunt in te neem – maar hoe doen ons dit sonder om onverdraagsaam te wees?

Politieke verdraagsaamheid beteken nie dat ons ons oortuigings moet prysgee nie. Dit beteken eerder dat ons ander se reg om hul oortuigings uit te leef, erken – selfs wanneer ons dit verkeerd of selfs gevaarlik ag. Hierdie spanning, wat dikwels tot innerlike konflik lei, is presies wat morele verdraagsaamheid vereis: ’n balans tussen ons eerste-orde reaksies (emosies, oordelen) en tweede-orde morele verbintenisse (soos outonomie en liefde vir die naaste).

Wanneer iemand byvoorbeeld uitsprake maak wat teen ons geloof ingaan, of ‘n beleid ondersteun wat ons as onregverdig beskou, vra verdraagsaamheid dat ons nie met haat of geweld reageer nie, maar met nederige teenwoordigheid, dialoog en getuienis. Dit beteken nie dat ons stilbly nie – inteendeel, ons word geroep om profeties te spreek – maar op so ’n manier dat die ander steeds as ’n beeld van God gesien word.

Ons moet ook waak teen die versoeking van onverskilligheid. Om te sê “elkeen moet net doen soos hy wil” is nie verdraagsaamheid nie – dit is apatie. Ware verdraagsaamheid is moeilik: dit vra van ons om teen ons instinkte op te tree, om te kies om nie terug te kap nie, om ander se stemme te hoor sonder om ons eie stil te maak. Dit is ’n geestelike diskoers van selfbeheersing, onderskeiding en ’n verbintenis tot waarheid en liefde. Die Christen se politieke verdraagsaamheid is dus nie ’n teken van swakheid nie, maar van volwassenheid in Christus.

 Samevatting

Verdraagsaamheid as ’n deug vra dat ons met selfbeheersing en nederigheid omgaan met mense wat verskil van ons – ook in die politieke sfeer. Romeine 13 herinner ons dat God in beheer is van die wêreld, ook van owerhede wat nie noodwendig aan Hom gehoorsaam is nie. Politieke verdraagsaamheid vra nie van die Christen om kompromieë aan te gaan met waarheid nie, maar om die ander se menswaardigheid en vryheid te respekteer. Dit vereis dat ons ons eie emosionele reaksies ondersoek, en dat ons kies om volgens geestelike beginsels op te tree, eerder as impuls. So word verdraagsaamheid nie ’n dekmantel vir stilbly nie, maar ’n aktiewe vorm van Christelike liefde en gehoorsaamheid. Ons is geroep tot ’n lewenswandel wat vrede soek, geregtigheid bevorder, en die ander dien – al is hulle nie soos ons nie.

Twee Wenke

1. Politieke verdraagsaamheid is nie passiewe aanvaarding nie, maar ’n aktiewe besluit om die ander se waardigheid te eer, selfs onder meningsverskil.
2. As Christene moet ons leer om ons eerste reaksies te beheer sodat ons volgens God se wil en nie ons emosies optree nie.

GEBED Here, leer my om verdraagsaamheid as ’n deug te beoefen. Help my om met liefde en wysheid te leef te midde van verdeeldheid. Lei my om ander te respekteer, selfs waar ons verskil, en om U vrede te bring in ’n onverdraagsame wêreld. Gee my selfbeheersing, deernis, en onderskeiding, sodat ek in my politieke en sosiale lewe U lig sal weerkaats. AMEN