14 MEI 2025 DAGSTUKKIES: VERDRAAGSAAMHEID AS ‘N DEUG

WOENSDAG 14/5/2025 –  Die Teenstrydigheid van Verdraagsaamheid in die Christendom

1 Petrus 3 verse 15 & 16 “…Wees altyd gereed om elkeen wat julle uitvra oor die hoop wat in julle leef, te antwoord, maar doen dit beskeie en met ontsag, met ’n skoon gewete…” 

Die Christendom word dikwels beskuldig van onverdraagsaamheid — en nie sonder rede nie. Oor eeue is godsdiens gebruik om menings af te dwing, opposisie te onderdruk en selfs geweld te regverdig. Tog roep dieselfde geloof, wat gebou is op genade en waarheid, gelowiges op tot sagmoedigheid, respek en verdraagsaamheid. Hierdie spanningsveld  — tussen die absolute aanspraak op waarheid en die morele eis van verdraagsaamheid — skep ’n teenstrydigheid (Paradoks) wat baie gelowiges vandag nog sukkel om op te los. Kan ’n geloof wat ‘die enigste waarheid’ verkondig ook ruimte laat vir verskille? Hierdie vraag is sentraal tot vandag se dagstukkie.

Bybelse Konteks

Petrus bied ‘n duidelike riglyn vir Christene wat in ‘n vyandige of diverse wêreld leef. Petrus skryf aan gelowiges wat verstrooi en dikwels vervolg is, en maan hulle om altyd gereed te wees om hul geloof te verdedig — maar op ’n manier wat respekvol, sagmoedig en eerbaar is.

Hierdie verse beklemtoon nie net die inhoud van ons getuienis nie (die hoop wat in ons leef), maar ook die wyse waarop ons dit lewer. ’n Skoon gewete en ‘n gesindheid van ontsag en nederigheid moet ons optrede kenmerk. Petrus erken dus dat geloofsverskille sal bestaan, maar dat ons reaksie daarop ’n morele toets is van ons geestelike volwassenheid.

Die konteks van hierdie brief wys dat verdraagsaamheid in die vroeë kerk nie beteken het om waarheid prys te gee nie, maar om Christus se gesindheid na te volg – sagmoedig selfs teenoor diegene wat verskil of vyandig is. Dit is nie passiwiteit nie, maar ’n aktiewe, heilige houding van liefde én waarheid.

Toepassing

In vandag se wêreld, veral in liberale demokrasieë, is daar ’n groeiende verwagting dat alle oortuigings en lewenswyses gelyk behandel en aanvaar moet word. Dit plaas Christene in ’n moeilike posisie: Hoe praat ons met oortuiging oor ons geloof sonder om as onverdraagsaam, veroordelend of dogmaties afgemaak te word?

Hierdie spanning – tussen die waarheid van Christus en die oproep tot verdraagsaamheid – was nog altyd deel van die kerk se geskiedenis. In die Westerse tradisie moes die kerk leer dat godsdiens nie net gaan oor doktrines nie, maar ook oor die praktyke van verdraagsaamheid. Protestantse groepe soos die Quakers en Remonstrante het dit eerste besef: dat die openbare orde, menswaardigheid en vrede morele waardes is wat die evangelie nie ondermyn nie, maar bevestig.

Tog is daar steeds die vrees onder gelowiges dat verdraagsaamheid beteken om die waarheid op te gee. Maar dit is nie die Bybelse definisie nie. Verdraagsaamheid is nie om die waarheid te verdraai nie, maar om mense met ander sienings lief te hê soos Christus dit sou doen. Ons word geroep om ons geloof te verdedig met integriteit én nederigheid.

Petrus se raad in 1 Petrus 3 help ons om hierdie balans te vind: Ons moet standpunt inneem, maar sonder arrogansie; ons moet praat oor Christus, maar sonder minagting van ander. Ware verdraagsaamheid erken dat mense waardevol is, selfs al glo hulle anders.

Die geskiedenis wys vir ons dat godsdiens én demokrasie nie noodwendig teenstrydig is nie. Inteendeel – as gelowiges leer om liefdevol, nederig en regverdig te leef, bou ons juis die gemeenskappe waarin almal kan floreer. Dít is die voorbeeld wat Jesus nagelaat het — nie ‘n kompromie van waarheid nie, maar ‘n oorgawe aan liefde.

 Samevatting

Verdraagsaamheid in die Christendom is nie ‘n nuwerwetse idee of ‘n kompromie nie – dit is diep gewortel in die evangelie self. Die Bybel vertel ons dat geloof nooit losgemaak mag word van houding nie. Dit is moontlik om die waarheid met oortuiging te bely én ander met respek te behandel.

Deur die geskiedenis het Christelike gemeenskappe geleer dat verdraagsaamheid nie beteken om te swyg nie, maar om met wysheid en liefde te praat. Dit vereis geestelike volwassenheid en ‘n besef dat mense nie gered word deur argumente nie, maar deur die liefde van Christus wat in ons sigbaar word.

Wanneer ons leer om met sagmoedigheid te praat en met ’n skoon gewete te leef, wys ons vir die wêreld dat verdraagsaamheid en waarheid saam kan bestaan – nie in spanning nie, maar in Christus-gesentreerde balans.

 Twee Wenke

1. Getuienis vra karakter sowel as inhoud
   ‘n Skerp verstand sonder ‘n sagmoedige gees dra min vrug. Ons woorde moet gesout wees met genade en waarheid.
2. Waarheid en liefde is nie teenstrydig nie
   Verdraagsaamheid beteken nie om waarheid op te gee nie, maar om mense te respekteer terwyl ons die waarheid uitleef. NO MORE WAR!!!

 GEBED Here Jesus, U is vol waarheid én vol genade. Help my om soos U te wees – om met oortuiging te staan vir wat reg is, maar altyd met liefde en respek. Laat my nie reageer uit vrees of arrogansie nie, maar met ‘n skoon gewete en nederige hart. Lei my om verdraagsaam te wees sonder om my geloof af te water. AMEN