“VRYE NATUURMENSE TOT SLAWE “ –  DIE ONUITBLUSBARE VLAM VAN DIE SUID-AFRIKAANSE KHOI”

’n !NABASAS OF “!//NXORISI (HOKMEISIE) TRADISIE”

 Trooi se Oorgang na Vrouwees

Toe Trooi, ’n jong meisie van die Khoi-stam, haar eerste menstruasie kry, het die vroue van die gemeenskap die voorbereidings vir die heilige //nxorisi, of hokmeisie-ritueel, begin—’n ritueel wat haar oorgang na vrouwees sou merk. Ant Betjie, die gerespekteerde matriarg, is gekies om Trooi deur hierdie antieke proses te lei, ’n rol wat sy met ontsag vervul het. Oor die volgende 14 dae sou Trooi getransformeer word—en leer oor die waardes, verantwoordelikhede en tradisies wat haar mense definieer.

Onder Betjie se waaksame oë het Trooi die //ghaisi ngu, ’n ronde hut gemaak van gras en stokke, betree. Die binnekant was warm en beskerm deur komberse en beesmis om die koue uit te hou. Die vroue, met klere wat hul voorouers verteenwoordig, het Trooi in stilte omring. Toe sy oor die drumpel stap, is ’n skaap buite die hut geslag, die bloed het gevloei om die tradisie te eer dat bloed moet vloei wanneer sy die hut betree. Trooi se hart het vinnig geklop, en sy het die gewig van die oomblik besef: sy was nou binne die heilige sirkel.

Vir die eerste week het Betjie en die ouer vroue elke dag die hut besoek en kruie en bakkies met kos gebring. Hulle het stories gedeel van die Khoi-vroue se krag, stryd en uithouvermöe, en sodoende die wysheid van geslagte oorvertel. Betjie het vir Trooi gewys hoe om tradisionele geregte voor te berei en kruie vir genesing te maal—’n noodsaaklike vaardigheid wat haar gemeenskap sou dien. Die vroue het haar gesig met kruiepasta gesmeer en haar herinner dat haar tyd in die hut vir nadenke en opleiding was.

Trooi se gunsteling deel van die dag was die dans. Elke aand het Betjie vir haar verskillende danse gewys, hul bewegings stadig en beheers, wat die verantwoordelikhede van vrouwees gesimboliseer het. Trooi het geleer om die ritme van haar mense se geskiedenis binne haar eie hart te voel, haar voete wat in harmonie met haar voorouers beweeg het.

Teen die tweede week was Trooi die meeste van die dag alleen in die hut, toegelaat om stil te mediteer. Soms het eensaamheid haar oorval, maar sy het troos gevind in die lesse wat sy al ontvang het. Betjie het klein ornamente van been en hout vir haar gelos, elkeen ’n simbool van beskerming, liefde of wysheid. Trooi het hulle styf vasgehou en die geeste van dié wat voor haar gekom het, gevoel.

Elke aand het Betjie kom luister na Trooi se gedagtes en haar geleer om haar vrese en drome in krag te omskep. Saam het hulle in Nama gesing, die voorouers aangeroep om Trooi te lei. Een aand het Betjie haar eie inisiasie-verhaal gedeel, hoe sy ook gebewe het met die onsekerheid van haar nuwe rol, maar dit uiteindelik volkome aanvaar het. Trooi het ’n noue verbintenis met Betjie gevoel, soos ’n draad wat hulle deur die geslagte verbind. …

Word vervolg