DONDERDAG 1/5/2025 – VRYHEID VAN SPRAAK
Kolossense 4 vers 6 “Laat julle woord altyd wees met genade, met sout besprinkel, sodat julle weet hoe julle elkeen moet antwoord.”
Ons leef in ’n tyd waar mense meer vrylik as ooit vantevore hul menings kan uitspreek — op sosiale media, op straathoeke, in die parlement en selfs in die kerk. Hierdie reg om te praat is ’n kosbare komponent van demokrasie en menswaardigheid. Maar vryheid van spraak bring ook ’n groot verantwoordelikheid.
Die Bybel leer ons dat ons woorde nie net vry móét wees nie, maar moet ook wys, grasieus en soutbesprinkel wees— met ander woorde, met inhoud, karakter en liefde.
Paulus dring aan dat ons dat dit nie genoeg is om die reg te hê om te praat nie; ons moet weet hoe om te praat. Ons vryheid van spraak is ’n roeping tot gesprek wat eer aan God bring en mense opbou. In hierdie dagstukkie ondersoek ons die balans tussen vryheid van spraak en verantwoordelike, genadige kommunikasie — ’n saak van imperatiewe belang in vandag se gepolariseerde wêreld.
In Kolossense 4 skryf Paulus vanuit die tronk — ironies genoeg as iemand wie se eie vryheid van spraak beperk is. Tog pleit hy nie vir absolute vryheid van spraak of selfuitdrukking nie, maar vir wysheid in kommunikasie. Die fokus is nie op die reg om te praat nie, maar op die wyse waarop ons praat: met genade en met sout (met goeie onverderflike smaak).
In vandag se wêreld word vryheid van spraak dikwels gesien as die onbeperkte reg om te sê wat jy wil, wanneer en hoe jy wil — ongeag wie se reputasie of emosies daardeur geskaad word. In die Westerse wêreld is dit selfs ’n grondwetlike reg.
Maar soos wetgewing toon, is selfs hierdie vryheid nie absoluut nie: haatspraak, laster, dreigemente en bedrog is beperk — met goeie rede.
Die Bybel gaan egter nóg verder. Dit moedig ons nie net aan om nie skadelik te praat nie, maar om aktief goed te praat: woorde wat bou, wysheid bring en ’n smaaklike geur van God se waarheid dra. Die Bybelse konsep van vryheid van spraak is dus nie politiek liberaal nie, maar liefdevol verantwoordelik.
Toepassing
Ons leef in ’n era van “wraakspraak,” vinnige reaksies, en sosiale media-debatte. Die reg om te praat word dikwels misbruik as ’n reg om te vernietig, te verneder en te oorheers. Christene word egter geroep tot ’n hoër standaard: ons moet praat met waarheid én genade.
Vryheid van spraak is belangrik, maar dit is nie ’n lisensie vir vernietigende kritiek of om mense af te kraak nie. Efesiërs 4:29 sê: “Laat daar geen vuil woord uit julle mond uitgaan nie, maar net wat goed is tot opbouing, waar dit nodig is…” Dit beteken nie dat ons nooit mag kritiseer nie, maar dat ons doel altyd moet wees om op te bou, nie om af te breek nie.
In gesprek met ongelowiges, soos Paulus in Kolossense 4 verwys, moet ons bewus wees van die toon en geur van ons woorde. Ons moet nie net reg wees nie — ons moet ook genadig wees. Ons spraak moet “soutbesprinkel” wees: smaaklik, maar nie oorversout (pekel) nie; eerlik, maar nie bitter nie; duidelik, maar nie aggressief nie. In ’n wêreld wat gretig is om te skree, is woorde van wysheid en liefde dikwels meer kragtig.
Ons praat dus nie net om onsself te verhef of te bewys dat ons reg is nie — maar om Christus te reflekteer. Soos sout in kos, moet ons woorde binne-in gegeur wees met die evangelie, nie eers agterna oorbestrooi nie. Dit vra van ons om met diepte, empatie en goddelike wysheid te kommunikeer — ’n kenmerk van ware dissipelskap.
Opsomming
Vryheid van spraak is ’n kosbare reg, maar volgens die Bybel is dit ook ’n heilige verantwoordelikheid. God roep ons nie net om te praat nie, maar om met genade en wysheid te praat.
Paulus sê dat ons woorde altyd “soutbesprinkel” moet wees — nie net smaaklik nie, maar ook lewensveranderend. In ’n wêreld waar menings gereeld bots en kommunikasie polariserend geword het, moet Christene uitstaan as draers van vrede, waarheid en liefde.
Ons moet ons reg op vryheid van spraak nie net gebruik om onsself te verdedig nie, maar om Christus te verteenwoordig. Woorde is kragtig — gebruik hulle met wysheid.
Twee lesse
- God roep ons om ons vryheid van spraak te gebruik met genade, nie aggressie nie.
- Ware Christelike kommunikasie is eerlik én opbouend, nie net reg nie.
GEBED: Hemelse Vader, Dankie dat U ons die vermoë en die vryheid gee om te praat. Help my om hierdie vryheid met wysheid en liefde te gebruik. Laat my woorde altyd gesaai wees met genade, en vol van U waarheid. Behoed my van woorde wat vernietig, en help my om eerder woorde te spreek wat genees, opbou en vrede bring. Maak my ‘n sout-spreker — iemand wie se stem U evangelie smaaklik en lewendig maak in ‘n wêreld wat dikwels bitter is. Leer my om te luister voordat ek praat, en om te praat as ’n verteenwoordiger van Christus, selfs in moeilike gesprekke. In Jesus se Naam bid ek, AMEN