18/7/25 TUSSEN SELFVERHEERLIKING EN VALSE NEDERIGHEID IS TAKTVOLHEID
1 Samuel 16 vers 7 – ‘Maar Hy sê vir Samuel: “Moenie na sy voorkoms of sy buitengewone lengte kyk nie, want Ek het hom nie gekies nie. Die Here kyk nie na dieselfde dinge as die mens nie. Die mens kyk na die uiterlike, maar die Here na die innerlike.”
Inleiding
Ons leef in ’n tyd waar mense hulself óf oorskat óf valslik probeer verkleineer. Sosiale media versterk hierdie uiterstes – aan die een kant vind ons aanhoudende selfbevordering en spoggerige prestasies; aan die ander kant, ’n vorm van valse nederigheid wat net so manipulerend is. Beide kan ongemaklik en oneerlik voel.
Tussen hierdie twee uiterstes lê ’n seldsame deug: taktvolle selfkennis. Hierdie deug vra dat ons eerlik is oor wie ons is, maar sonder om ander te probeer beïndruk of om ons waarde af te speel. Dis nie swakheid om beskeie te wees nie, en dis nie verkeerd om ’n prestasie te noem nie – die geheim lê in die manier waarop ons dit doen.
Takt is die vermoë om met wysheid en sensitiwiteit met ander te kommunikeer, ook oor onsself. En om dit reg te kry, moet ons, soos 1 Samuel 16:7 sê, nie net kyk na wat mense sien nie, maar leef uit wat God van die hart weet.
Bybelse konteks
In 1 Samuel 16 vind ons die verhaal van Samuel se salwing van die jong Dawid. God stuur Samuel na die huis van Isai om ’n nuwe koning aan te wys. Wanneer Samuel die oudste seun, Eliab, sien, dink hy dadelik: “Sekerlik is dit die gesalfde van die Here!” Maar God antwoord: “Moenie op sy voorkoms of lengte let nie… Die mens kyk na die uiterlike, maar die Here kyk na die hart.”
Hierdie vers is ’n pragtige herinnering aan die hemelse maatstaf van waarde. God is nie beïndruk met voorkoms, status of indrukwekkende prestasie nie of die kamstige ontbreking daarvan. Hy kyk na karakter, motiewe en integriteit.
In ’n wêreld vol uiterlike vertoon en oppervlakkige oordeel, wys God vir ons ’n ander pad: een van opregtheid, innerlike skoonheid en eerlikheid sonder pretensie. Hierdie Skrifgedeelte herinner ons dat ware waarde nie daarin lê hoe indrukwekkend ons voorkom of hoe nederig ons voorgee om te wees nie, maar of ons waarlik eg is in wie ons is – voor God én mense.
Kontekstuele Toepassing
Ons het almal al mense teëgekom wat óf oordrewe spog met hul talente, óf voortdurend hulself afmaak om komplimente af te dwing. In beide gevalle voel die kommunikasie oneg en ongemaklik. Hierdie uiterstes – brekkerigheid en valse-nederigheid – vernietig vertroue en egtheid.
Takt lê in die balans – ’n eerlike selfkennis wat nie spog nie, maar ook nie wegsteek wat God in jou geplaas het nie. Dis om jou waarde te erken, sonder om dit as ’n trofee voor ander te waai. Dis om met waardigheid en eenvoud te leef – soos Spreuke 31:25 sê: “Alles aan haar spreek van ‘n sterk en edel persoonlikheid.”
Aristoteles beskryf hierdie balans as ’n deug – die vermoë om jouself eerlik voor te stel, sonder oordrywing of valse nederigheid. En volgens hom is dit nie net ’n karaktereienskap nie, maar ’n sosiale vaardigheid – een wat respek bring in elke interaksie.
In ’n geloofsgemeenskap beteken dit om met wysheid oor jouself te praat. Jy erken wat God in jou gedoen het – nie om jouself te verhef nie, maar om Hom te eer. Jy praat nie valse nederigheid na nie, maar jy leef nederig, vas geanker in jou identiteit in Christus.
Taktvolle mense straal ’n rustige sekerheid uit. Hulle probeer nie beïndruk nie – hulle is eenvoudig net hulle ware self. Hierdie soort mense maak ander gemaklik en skep ruimte vir eerlike, opbouende verhoudings.
Dis tyd dat ons hierdie deug van takt weer koester – tussen spog en vals nederigheid, kies ons eerlike eenvoud, geanker in wie God sê ons is.
Samevatting
Tussen die uiterstes van selfverheffing en valse nederigheid, lê die pad van taktvolle selfkennis. 1 Samuel 16 sê dat God nie na ons uiterlike kyk nie, maar na die hart. Ons identiteit word nie deur menslike indrukke gevorm nie, maar deur God se waarheid oor ons.
Takt vra nie dat ons stilbly oor ons gawes nie, maar dat ons dit in diens van ander en tot eer van God gebruik. Om nederig én eerlik te wees, is ’n teken van geestelike volwassenheid. Dit is om jouself te ken, en om nie meer of minder daarvan te maak nie.
Wanneer ons met takt praat oor onsself – sonder spog of skynheiligheid – word ons mense wat vertroue wek, wat harmonie bring, en wat die hart van Christus weerspieël in elke gesprek.
Twee lesse
- Ware nederigheid erken jou waarde sonder spog – dis geanker in God se siening van jou.
- Taktvolle selfkennis bou vertroue, egtheid en respek in verhoudings.
GEBED
Here, U ken my hart. U weet wie ek is, selfs wanneer ek myself nie reg verstaan nie. Dankie dat U nie kyk soos mense kyk nie – nie na status of voorkoms nie, maar na waarheid en opregtheid. Leer my om met takt en wysheid oor myself te praat – sonder om te spog, en sonder om my waarde weg te steek. Help my om te leef in die waarheid soos U my gemaak het om te wees.
Vul my met die sagmoedigheid van Christus. Laat my woorde altyd eerlik wees, maar ook beskeie en vol genade. Laat ek nie ander wil beïndruk nie, maar dat ek eerder U sal verheerlik in alles wat ek doen en sê. Maak my ’n persoon van takt – iemand wat balanseer tussen waarheid en nederigheid, sodat my lewe en woorde mense nader aan U bring. In Jesus se Naam bid ek. AMEN
brekkerigheid en valse nederigheid vernietig vertroue en egtheid.