PREEK SONDAG 27 JULIE 2025 – DIE VERHAAL VAN SALOMON ZEITSCHECK 

PREEK 27/7/2025 SALOMON ZEITSCHECK  DRIE ROOI ROSE

Job 1 verse 6 tot 22

INLEIDING

Daar is verhale wat jou nie net tref nie, maar wat jou diep laat nadink oor lyding, geloof en geregtigheid. Een so ’n verhaal is die aangrypende lewensverhaal van Salomon Zeitscheck, soos vertel in Abel J. Herzberg se novelle Drie rode rozen. Salomon het die Tweede Wêreldoorlog oorleef, maar teen ’n verskriklike prys: sy vrou, kinders dood en sy besigheid was totaal vernietig. Wat bly oor as alles weg is? Hoe praat jy nog met God, of oor God, in die aangesig van sulke trauma?

Salomon vind toe aanklank by die Bybelse Job — ’n man wat ook alles verloor het en God self tot verantwoording roep. Hierdie preek neem ons mee op die pad van verlies, vrae en worsteling — maar ook op ’n reis van geloof, selfs wanneer die antwoorde stil bly. Want soos Job leer ons: God se teenwoordigheid en trou is nie afhanklik van omstandighede nie — al voel dit soms so.

SALOMON NA DIE OORLOG

Ná die oorlog vestig Salomon hom in ’n klein huurhuisie, afgesonder van die wêreld, gebroke en alleen. Die pyn van sy verliese is onmeetbaar: sy kinders is weggevoer en het nooit teruggekeer nie; sy vrou het in anomiteit in die Joose wegkruip plekke gesterf; sy lewenswerk — ’n florerende kleremakerwinkel — is sonder genade van hom ontneem. Wat het oorgebly? Net vrae. Net leegheid.

In daardie stilte begin Salomon die boek Job lees. Hier ontdek hy ’n ander man wie se lewe in stukke gebreek is. Job se kinderverlies, sy finansiële ondergang, sy siekte, en sy worsteling met God – dit resoneer met Salomon se eie ervaring. Maar dan gebeur iets vreemds: Salomon is teleurgesteld. Nie omdat Job kla nie, maar omdat Job uiteindelik swyg en berus. Salomon wou hê Job moes aanhou kla, moes aanhou vra: “Waar is U, Here? Waarom?” Maar Job se berusting voel soos ’n verraad.

Salomon begin toe briewe aan Job skryf — asof hy ’n regsaak teen God voorberei. Hy soek getuies, maar niemand wil saamstaan teen die Almagtige nie. In sy eensaamheid worstel Salomon nie net met God nie, maar ook met homself. Sy ander “ek”, Salomon Zeitscheck, raak sinies en bitter, en spot selfs met trooswoorde soos “liefde genees alles.” Tog te midde van die negatiwiteit klou Salomon vas, al is dit aan die dunste draad geloof. Uiteindelik sterf hy, sonder dat enigiemand kom. Net Job. En met Job se laaste woorde by sy graf, word die vraag weer gelos: Is daar troos as alles verlore is?

 HET JY OOK AL BAIE VERLOOR?

Bloglesers, dit is maklik om te sê: “Die Here het gegee, die Here het geneem – die Naam van die Here sy geloofd.” Maar wat as dít jou lewe is? Wat as jy self, soos Salomon Zeitscheck of Job, alles verloor het? Jou kind. Jou huwelik. Jou gesondheid. Jou toekomsplanne. Kan ’n mens dan nog sê: “Ek prys God”?

Salomon het die vraag aan Job gestel: “Waarom het jy stilgebly? Waarom het jy nie tot die einde toe geprotesteer nie?” Maar dalk is die vraag eintlik aan onsself gerig: Wat doen ek met my lyding? Hoe verstaan ek God as my wêreld uitmekaar val?

Ons sien dit oral: mense wie se lewens onder hulle verbrokkel. Die een verloor ’n geliefde, ’n moeder verloor ’n liefling seun, die ander ’n inkomste. Dalk sit jy vandag hier met jou eie verliese, wat jy in stilte dra. En in jou hart worstel jy soos Job – of soos Salomon: “Here, hoekom?”

Twee ouers verloor hul seuns – die een in ’n motorongeluk, die ander in ’n geweldsdaad. Die een sê: “As dit God was, glo ek nie meer nie.” Die ander sê: “As God nie betrokke is nie, dan is ek verlore.” Twee mense. Twee reaksies. En dis waar baie van ons ook staan: tussen hoop en wanhoop, tussen geloof en vrae.

Die Bybel vra nie van ons om stil te wees of om te “maak asof” nie. Job het gekla. Hy het geworstel. En God het geluister. Salomon het gestry – en Job het gekom. Soms is daar nie antwoorde nie. Maar daar is altyd God. En Hy draai nie sy rug nie, selfs al voel dit so.

 HOE HET ALLES BEGIN

Die hartseer van Job se verhaal begin… in die hemel. Dis amper ondenkbaar: lyding begin nie op aarde nie, maar in ’n hemelse troonkamer. God vra vir satan: “Het jy my dienaar Job gesien?” En satan, die aanklaer, antwoord: “Hy dien U net omdat U hom seën. Haal dit weg, en hy sal U in die gesig vervloek.” Hier begin die vraag wat deur die hele boek Job weergalm: Is daar so iets soos onselfsugtige geloof? Dien ons God omdat Hy goed is – of omdat dit vir ons voordelig is?

God laat satan toe om Job se lewe aan te tas. Eers verloor hy sy besittings. Dan sy kinders. Uiteindelik sy gesondheid. Maar nogtans sê Job: “Die Here het gegee, die Here het geneem – die Naam van die Here sy geloofd.”

Salomon Zeitscheck lees hierdie woorde en voel: “Job het opgegee.” Maar het hy regtig? Of het Job in daardie oomblik iets begryp wat vir baie van ons ontwykend bly? Dat geloof nie gebaseer is op wat God vir ons doen nie, maar op wie Hy is. Dalk is dit presies wat die verhaal wil leer: dat geloof wat slegs gebou is op seëninge, nie staande bly in storms nie. Maar geloof wat geanker is in God self, hou vas – al is alles verlore.

God was trots op Job. En God weet wat in Job is. Satan mag nie Job se lewe neem nie – want selfs in lyding, in verlies, in pyn, is daar iets wat nie vernietig kan word nie: vertroue. Selfs al is dit gebroke. Selfs al vra dit vrae. Salomon wou God dagvaar. Maar dalk is dit God wat op die bank sit en sê: “Ek glo in jou, selfs as jy worstel.” En in daardie vertroue is daar genade – al is dit broos.

SAMEVATTING

Gemeente, die verhaal van Salomon Zeitscheck is nie sommer net ’n literêre skepping nie – dit is ’n spieël vir elkeen van ons wat al in die donker gestaan het, sonder antwoorde. Net soos Job, wie se wêreld in ’n oomblik weggeval het, het Salomon ook gestoei, geprotesteer, geworstel met God – en gebly.

Job se woorde, “Die Here het gegee, die Here het geneem,” is nie woorde van koue aanvaarding nie, maar van rou geloof – geloof wat durf sê: “Ek verstaan nie, maar ek sal nie los nie.” Ons leer dat God nie bang is vir ons vrae nie. Hy raak nie geïntimideer deur ons worsteling nie. En soos Salomon se laaste oomblikke wys: selfs wanneer ons geloof stamel, bly God naby.

Dalk is jy vandag daar – vol vrae, met seer herinneringe en verlies wat nie weggaan nie. Dan sê Job én Salomon vir jou: Jy hoef nie alles te verstaan nie. Jy mag vra. Jy mag huil. Maar hou vas. Want God los jou nie – selfs nie in die as nie.

GEBED

Here ons God, In stilte buig ons voor U neer – nie omdat ons alles verstaan nie, maar omdat ons weet U is goed. Ons bring voor U vandag al ons vrae, onsekerhede, teleurstellings en verliese. U weet hoe dit voel om afgewys te word, om pyn te dra, om alleen te wees – want U Seun het dit alles beleef. Dankie dat U nie wag vir volmaakte woorde of glansende geloof nie, maar dat U naby kom – selfs wanneer ons seer, twyfel of stil is. Ons bid vir almal wat vandag in Job se skoene staan: vir hulle wat alles verloor het en nie weet hoe om weer te glo nie. Gee aan hulle ’n diep wete dat U teenwoordig is, selfs in die donker. Help ons om, soos Job, nie ons geloof op seëninge te bou nie, maar op U karakter – op U liefde wat nie ophou nie. Maak ons geloof standvastig in pyn, nederig in voorspoed, en altyd gerig op U. En soos Salomon wou veg vir geregtigheid, help ons om nooit onsself van U af te sny nie, maar altyd terug te keer – selfs al is dit met gebroke woorde en hoop wat skaars voel. In Jesus se Naam bid ons dit. AMEN

SEËNBEDE

Liewe Bloglesers, Gaan nou uit in die wete dat die Here God naby is – nie net wanneer alles reg loop nie, maar ook wanneer jou wêreld uitmekaar val. Mag jy, soos Job, op God bly vertrou – selfs wanneer jou vrae geen antwoorde kry nie. Mag jy, soos Salomon Zeitscheck, nie ophou soek na geregtigheid nie, maar tog ontdek dat God groter is as jou vrae. Mag jy ontdek: jy is nooit alleen nie. AMEN