PREEK 5/10/25 ’N VLIEG IN DIE SALF – KLEIN FOUTJIE, GROOT SKADE
GEBED VOOR DIE SKRIFLESING
Here ons God, Bron van wysheid, ons kom nederig na U Woord. U ken die “vlieë” wat ons salf bederf—ons onversigtige woorde, geheime gewoontes, klein kompromieë. Maak ons harte stil, skerp ons gewete, en laat U Gees die lig skyn waar ons blind is. Gee ons ore wat hoor, en ’n wil wat vinnig gehoorsaam. Laat die geur van Christus ons weer vul soos U waarheid ons leer. Spreek, Here; u kinders luister, vandag. Amen.
PREDIKER 10 VERS 1: “Dooie vlieë laat salf stink en gis, ‘n bietjie dwaasheid doen meer kwaad as wat wysheid en eer goed doen.”
INLEIDING
Ons ken almal die uitdrukking: “Dis net ’n vlieg in die salf.” Ons gebruik dit wanneer ’n klein foutjie of ’n irritasie ’n andersins perfekte plan, projek of geleentheid bederf. Jy het ’n heerlike familiedag beplan, maar een familie besluit dis die ideale geleentheid om ou koeie uit die sloot te dryf – dis ’n vlieg in die salf. Jy het ’n uitstekende PowerPoint aanbieding gelewer, maar een slordige fout op die laaste skyfie steel al die aandag – dis ’n vlieg in die salf.
Wat u dalk nie weet nie, is dat hierdie spreekwoord ’n direkte Bybelse oorsprong het, en dit kom uit een van die mees direkte en genuanseerde boeke in die Ou Testament: Prediker. Die Prediker skryf in hoofstuk 10, vers 1, en dit is ons hoofteks vir vandag: “DOOIE vlieë laat die salf van die geurolie werker stink en bederwe; ‘n bietjie dwaasheid weeg swaarder as wysheid, as eer.”
Stel u dit voor: Die geurolie werker het ure lank gewerk. Hy het skaars, kosbare essensiële (belangrike) olies en speserye versamel, dit versigtig vermeng en dit in ’n sierlike flessie gebêre. Hierdie salf was letterlik sy handelsmerk, sy reputasie, sy trots. Dit was bedoel om ’n koning te salf, of dalk die huis te vul met ’n lieflike geur. Maar een, klein, vliegie val in die mengsel. Daardie dooie vlieg verrot en laat die kosbare salf binne dae stinkend gis. Die reuk is walglik, en die salf is heeltemal nutteloos. Klein oorsaak, katastrofiese (groot) skade.
Die Prediker sê: Net so is dit met u lewe. Een onversigtige woord, een erotiese whatsapp boodskap, een roekelose deel of plasing op sosiale media, of een klein, verborge gewoonte kan jare se opgeboude vertroue en eer bederf.
’n Bietjie dwaasheid kan ’n lewe van wysheid vlek; daarom moet ons ons hart onophoudelik bewaak en daagliks op God se Wysheid steun. Kom ons vra dus saam: Waar is my “vlieg”? Hoe maak ek die fles weer skoon? En watter ritmes van genade hou die geur vars?
DIE KRAG VAN KLEIN ‘N ‘FOUTJIE’
Let op die woorde: “’n bietjie dwaasheid.” Die Prediker praat nie van ’n reuse-misdaad wat jou lewe eensklaps verwoes nie. Hy praat van iets wat in die oomblik “klein” lyk, iets wat ons maklik verskoon en rasionaliseer.
Vir die reukwerker se salf, was die fout nie by die groot hoeveelheid kosbare olie nie; dit was by die enkele insek. Net so is die gevaar vir ons karakter en getuienis dikwels nie die groot, opsigtelike sonde nie, maar die klein, eties-grys gebied waar ons onverskillig raak.
Dwaasheid is hier nie Kultuur of alkohol inname se skuld nie. In die Bybel is dwaasheid die praktiese weiering om volgens God se riglyne te leef. Dit is die keuse om op ’n oomblik jou gedagtes, woorde of dade vrye teuels te gee, ten spyte van wat ons beter weet.
Wat is hierdie “vlieë” vandag? a) Dit kan ’n roekelose, venynige privaatboodskap oor ’n kollega wees, of ’n skinderende “gebedsversoek” wat meer oor skade as oor bediening gaan. b) Dit kan die klein, reis onkoste-eis by die werk wees, net omdat jy dink niemand sal dit agterkom nie, of geld wat bv. vir kos bedoel is, uitgee op iets anders.. c) Dit kan ’n slepende wrok of ’n klein stukkie bitterheid wees wat jy toelaat om onder die oppervlak van jou hart te smeul. d) Dit kan ook wees om jou seksuele begeertes vrye teuls te gee deur middel van onwelvoeglike app boodskappe….
Hierdie klein dwaashede bederf jou getuienis en jou innerlike karakter. Hulle besoedel die geur van Christus wat deur jou lewe behoort te kom. Daarom moet ons die Bybel se ernstige waarskuwing ter harte neem: “Bewaak jou hart meer as enigiets anders, want daaruit is die oorsprong van die lewe.” (Spreuke 4). En as gelowiges is ons geroep om “die tyd reg uit te koop, want die dae is boos” (Efesiërs 5). Dit beteken om op elke oomblik bedag of op jou hoede te wees.
Laat ek u direk vra: Wat is jou “vlieg” op hierdie oomblik? Is daar ’n klein sonde, ’n slegte erotiese begeerte, ’n onverskillige gewoonte, of ’n giftige gedagte wat ek toelaat om te bly? Indien wel, nooi die Prediker ons tot onmiddellike verwydering: dit verg belydenis, herstel, en dalk om vir jouself nuwe grense te stel.
Maar dwaasheid bly selde privaat—soos ’n slegte reuk, versprei dit gou verder en buig dit die hele rigting van ’n mens se lewe.
DIE MISLEIDING EN VERSPREIDING VAN DWAASHEID
In die verse direk ná ons hoofteks, gee die Prediker verdere konteks: “Die hart van die wyse neig na regs, maar die hart van die dwaas na links. Ook as die dwaas op pad loop, het hy nie verstand nie en sê vir almal dat hy ’n dwaas is.”
Dwaasheid is misleidend, want dit voel selde dwaas in die oomblik. Dit voel reg, opwindend, of selfs noodsaaklik. Die dwaas meen hy is wys. Maar die Prediker sê: die dwaasheid adverteer homself. Dit maak jou koers krom. Wysheid lei na reg, na regverdigheid; dwaasheid lei na links, na dit wat skeef is en van God af wegdraai. Die gevaar is dat ons die vlieg van dwaasheid toelaat om te bly. Ons word gewoond aan die stank, en ons gewoontes begin daardie stank versprei.
Dit reis via gewoontes: Eers is dit ’n “eenmalige” kyk na iets onvanpas op jou foon of whatsapp sondige versoeke na ander vroue of mans. Binnekort word dit ’n gewoonte, ’n ritueel, wat jou privaatheid geleidelik verwoes. Die vlieg is verrot, en nou is die hele salf besoedel. Jou ‘kind van die Here reputasie’ is geruïneer.
Jy sien hoe almal om jou hulself skaamteloos aanlyn adverteer, en jy dink: “Dit is seker maar die moderne manier.” Jou eie dwaasheid word versterk totdat die “reuk” van jou lewe publiek word.
Ons moet bou aan vroeë-waarskuwingsgewoontes in ons lewens. Ons moet mekaar liefhê deur eerlik te wees. Wie is die vertroude vriend(in) of die oudste in die kerk wat jy toelaat om jou te vra: “Ruik jy iets by my?” Waag dit om jou hart oop te maak en om teregwysing te omhels vóór die krisis.
Die pastorale waarheid is dat ons nie ons foutiewe keuses kan regverdig deur op ons goeie werke te roem nie. Jy kan vyftig jaar lank met die gemeente bou, maar een daad van verraad of hebsug kan al daardie eer oorheers. Die dooie vlieg se stank oortref die reuk van die duur salf. Dit is die harde waarheid.
As die probleem versprei, het ons meer as net skoonmaak nodig – ons het slyp en vervanging nodig.
Die Teenmiddel: Wysheid Gevorm deur Bekering en Ritme
Die Prediker is nie net pessimisties nie; hy is ook prakties. In vers 10 sê hy: “As die yster stomp is en jy slyp nie die lem nie, moet jy jou krag meer inspan; maar die regte aanpak is om met wysheid te werk te gaan.”
Dwaasheid is soos ’n stomp ysterlem: dit maak ons moeg, dit maak ons onproduktief, en ons moet te hard werk net om basiese take af te handel. Wysheid, daarenteen, is die vaardigheid om ’n lem te slyp sodat dit effektief werk.
Die teenmiddel vir dwaasheid vereis ’n twee-hande-invalshoek in ons geestelike lewens:
Ons moet die vlieg noem en verwyder. Dit is die harde werk van bekering. Bely jou sonde, hoe klein ook al. Sny die toegang af wat die vlieg inbring, of dit nou jou tyd op ’n spesifieke app is, ’n verhouding, of ’n roekelose manier om met geld om te gaan. Dit is die roep tot radikale gehoorsaamheid wat ons Here Jesus ons leer. Versoen, waar nodig. Moenie die stank toelaat nie.
’n Skoongemaakte salfflessie bly nie skoon sonder sorg nie. Ons moet daagliks slyp: Slyp in die Skrif en Gebed: Maak doelbewuste tyd om jouself met God se Woord te vul. Laat toe dat Hy die “reuk” van dwaasheid uitwas met die varsheid van Sy waarheid. Slyp met Ritme: Die Sabbat-ritme—die beplande rus en aanbidding—is God se manier om te verseker dat ons lemme nie stomp word deur oorwerk en uitputting nie. Slyp in Gemeenskap en Verantwoording: Ons is nie gemaak om alleen te leef nie. Ons het mekaar nodig om daardie onsigbare vlieë in mekaar se salf raak te sien en te help verwyder.
Geliefdes, hier is ons hoop, die Evangelie-draai. Ons hoop is nie dat ons sondeloos perfek sal word nie. Ons hoop is dat Christus die Wysheid van God is. Hy was die enigste Salf wat nooit bederf het nie. Wanneer ons foute maak en ons dwaasheid bely, neem die Heilige Gees daardie vervuilde salf en verander dit in ’n lewe wat weer ’n aangename geur is—die geur van Christus.
Die Gees is aan die werk om ons karakter te hervorm. Daarom is ons oproep vandag: Neem een konkrete stap. Is dit ’n belydenis wat u moet maak, ’n digitale grens wat u moet installeer, of ’n gewoonte wat u moet verbreek? Doen dit vandag. Kom ons kyk weer na die fles—wat doen ons nou, vandag?
SAMEVATTING
Die les van die Prediker is tydloos: die stryd om wysheid is ’n stryd teen die klein, verborge sonde. ’n Lewe vol eer en wysheid kan deur ’n enkele, klein daad van dwaasheid vernietig word. Verwyder die vlieg. Bewaak die geur.
As u vandag besef daar is ’n klein dwaasheid wat u lewe bederf, bring dit na die Here in berou. Hy het belowe dat Hy, wat die goeie werk in u begin het, dit ook sal voltooi. Hy is die Wysheid en die Liefde wat ons skoonmaak. AMEN
GEBED NÁ DIE SKRIFLESING
Here Jesus, Wysheid van God, dankie vir U Woord wat soos lig in ons fles skyn. Ons bely die “vlieë” wat U vandag ontbloot het: trots, skinder, oneerlikheid, onrein begeertes, nalatigheid. Was ons skoon; help ons om te bekeer en nederigheid. Help ons om toegang vir vlieë te verbied, grense te stel, en verantwoordbaar te leef. Slyp ons deur Skrif, gebed, Sabbat-rus en gemeenskap, sodat ons nie in eie krag swoeg nie. Laat die aangename geur van Christus ons huis, werk en buurt vul, tot U eer en ons naaste se seën. Maak ons instrumente van vrede en waarheid vandag. AMEN
Seënbede
Mag die Here, wat Wysheid is, jou hart bewaar en jou oë helder hou; mag Christus jou reinig van elke “vlieg” en jou vul met die aangename geur van sy genade; mag die Heilige Gees jou slyp deur Woord, gebed en rus, sodat jy in liefde wandel, die tyd reg uitkoop, en ’n seën vir jou naaste is. AMEN
Laat ons die goeie reuk van Christus wees in ons huise, werkplekke en buurt, en leef met die erns van die wyse.