2 MEI 2025 – TYDPERK VÓÓR DIE PAPALE KONKLAVE
Inleiding
Die afsterwe van ‘n pous is nie net ‘n tyd van rou nie, maar ook van heilige voorbereiding. Voor die geheimsinnige deure van die Sistynse Kapel sluit vir die Konklave, begin ’n presiese en ritueel-belaaide proses wat lei tot die verkiesing van ’n nuwe pous. Hierdie tydperk van oorgang is minder bekend, maar van kardinale belang. In hierdie artikel gaan ek kyk wat gebeur vóór die konklave: die instellings, die verantwoordelikhede, die voorbereiding, en die innerlike stemming wat die College van Kardinale inlei na een van die belangrikste keuses in die Katolieke Kerk.
Die Protagoniste
’n Handjievol sleutelfigure lei die voorbereidings:
- Die Kardinaal-Deken, wat die vergaderings lei.
- Die Kardinaal-Kamerlengo, wat tydens vakature die Vatikaan bestuur.
- Die Kardinaal-Majoor Penitensiaris, Vikaris van Rome, en ander senior kerkleiers.
- Die Meester van Pouslike Liturgiese Seremonies, wat toesien oor die liturgie.
- En administrateurs soos bv. die Sekretaris van die Kardinaalkollege.
Hierdie heiliges verseker dat alles ordelik verloop – van die plegtige begrafnis tot die logistiek van die konklave self.
Vyftien Dae van Rou en Voorbereiding
Na die dood van ’n pous begin ’n tydperk van nege dae van liturgiese rou, bekend as die novendiali. Hierdie plegtige dae sluit openbare nagmale en rituele in ter ere van die ontslape pontif. Intussen word die pous se liggaam oorgeplaas na die St. Petersbasiliek vir openbare hulde. Die begrafnis vind gewoonlik tussen die vierde en sesde dag plaas.
Parallel met die rourituele begin die Kardinale voorberei vir die konklave. Die wet laat toe dat tot 20 dae mag verloop tussen die pous se dood en die aanvang van die stemmingsproses. Dit gee kans vir alle stemgeregtigde kardinale om in Rome aan te kom. Die Kamerlengo word ondersteun deur drie hulp-kardinale (een uit elke orde), wat elke drie dae roteer om administratiewe take te verrig. Hierdie voorbereidende werk verseker dat elke aspek – van verblyf tot liturgie – reg is vir die konklave.
Die Eerste Algemene Kongregasie (byeenkoms)
Die eerste algemene kongregasie van die kardinale vind plaas voordat die konklave begin. Hier mag ook nie-stemgeregtigde kardinale saam vergader. Hierdie byeenkomste dien as ’n oop forum waar idees gedeel en menings gelug word. Belangrike besluite – soos die aanvangsdatum van die konklave – word hier geneem.
Elke kardinaal ontvang ’n afskrif van die Universi Dominici Gregis – die grondwetlike riglyne van die konklave. In ’n plegtige oomblik lê hulle almal ’n eed af om die proses te eerbiedig en geheimhouding streng te onderhou. Die eed word individueel afgelê, met die hand op die Evangelie, en sluit die belofte in om geen inligting oor die verkiesing openbaar te maak nie – selfs nie deur tegnologie nie. Hierdie eerste kongregasie stel die toon vir die hele verkiesing: eerbied, stilte en verantwoordelikheid.
Die Bediening van die Woord
Gedurende hierdie tyd van voorbereiding is geestelike leiding sentraal. Twee gekose predikers spreek die kardinale aan oor hul geestelike taak – die onderskeiding van ’n nuwe herder vir die wêreldkerk. Die eerste preek vind plaas tydens die pous se begrafnis; die tweede wanneer die kardinale op die punt staan om hulself finaal af te sonder vir die konklave.
Hierdie meditasies is nie politieke toesprake nie, maar geestelike oproepe tot nederigheid en wysheid. Die prekers herinner die kieskardinale daaraan dat hulle taak nie net is om ‘n bekwame leier te kies nie, maar ‘n ware dienaar van Christus – iemand wat die uitdagings van die moderne wêreld kan dra sonder om die ewige waarheid van die evangelie te verloor.
Die bediening van die Woord is ‘n sleuteloomblik – dit plaas die hele proses onder die lig van Goddelike leiding, en nie bloot menslike oordeel nie.
SAMEVATTING
Voor die deure van die konklave sluit, is daar ‘n tyd van voorbereiding wat net so belangrik is soos die verkiesing self. Hierdie dae van rou, gebed, logistiek en gesprek vorm die grond waarop die nuwe pous verkies sal word.
Die Kerk gaan nie lukraak die geheiminis van leierskap binne nie – sy doen dit met orde, nederigheid en heilige erns. Die proses is ’n mengsel van antieke tradisie en moderne beplanning – en bewys dat geloof nie chaoties is nie, maar gedissiplineerd, gefokus en gehoorsaam aan God.
Soos die wêreld wag vir die wit rook, beweeg die Kerk deur ’n tyd van stilte, oorgawe en onderskeiding. Hierdie tyd herinner ons: die werklike krag lê nie in wie verkies word nie, maar in die manier waarop daardie keuse voorberei word. Habemus Papam begin nie met ’n rooksein nie – dit begin met respekvolle voorbereiding, agter geslote deure, cum clave.
BRON: https://www.killaloediocese.ie/wp-content/uploads/2018/05/6319_6319_Conclave_Mgr_Charles_Burns_EX48.pdf