8/4/2025 EMPATIE – DIE ROL VAN EMPATIE IN INTERPERSOONLIKE KONFLIK
Spreuke 15:1 – “’n Sagte antwoord keer die grimmigheid af, maar ‘n krenkende woord laat woede opkom.”
INLEIDING
Ek onthou die advies wat ek gekry het in my eerste gemeente … “Obe jy mag verskil met die Kerkraad, jy moet net nie so skerp reageer nie”. … Konflik is onvermydelik in menslike verhoudings. Maar hoe ons daarop reageer, bepaal of ons brugbouers of lyntrekkers is. In die hitte van meningsverskille raak dit maklik om net ons eie standpunte skerp te verdedig – en dan hoor of sien ons nie meer die ander persoon nie. Empatie bring ‘n heilige teenmiddel. Deur ons in die ander se skoene te plaas, maak ons ruimte vir begrip en herstel. Empatie verander nie noodwendig die feit dat ons ‘n meningsverskil het nie, maar dit verander hoe ons mekaar daarmee omgaan. Dit verlig spanning, bring rustigheid, en help om harte te versag waar woede dalk wil oorneem.
BYBELSE KONTEKS
Ons teks ter oordenking gee ons eenvoudige advies: “’n Sagte antwoord keer die grimmigheid af.” Hierdie wysheidswoord sê vir ons dat hoe ons praat en luister, ‘n direkte invloed het op hoe ‘n konflik verloop. In die antieke wêreld, net soos vandag, was mense geneig om skerp en met harde woorde op aanvalle te reageer. Maar die Spreuke leer dat sagtheid nie swakheid is nie – dit is wysheid. Hierdie vers staan teenoor die natuurlike reaksie van woede met woede beginsel. Deur empatie en ‘n sagte gees, volg ons nie net ‘n praktiese strategie vir vrede nie, maar ons weerspieël ook die hart van God wat stadig is om toornig te wees, en oorvloedig in liefde. Hierdie beginsel geld in alle verhoudings: gesin, vriende, werk en selfs teenoor vreemdelinge.
TOEPASSING
Wanneer ons in konflik beland, is dit maklik om vasgevang te raak in ons eie emosies en perspektiewe. Ons wil reg wees, ons standpunt verdedig, of sommer net terugkap. Maar empatie herinner ons: hierdie persoon voor my is nie my vyand nie — dis iemand met ‘n storie. Iemand met pyn, hoop, vrees en begeertes, net soos ek.
Empatie in konflik beteken dat jy bereid is om eers te luister voordat jy wil oortuig. Dit vra dat jy vrae vra soos: “Help my verstaan hoe jy dit ervaar het?” of “Wat het jy op daardie oomblik gevoel?” Wanneer ons só luister, bou ons ‘n brug – selfs al bly ons verskil. Soos ons teks sê, ’n sagte antwoord keer die grimmigheid af. Empatie stel jou in staat om juis daardie sagte antwoord te gee.
Sonder empatie voel mense dikwels afgeskryf, verneder of ongehoord — en dan groei die kloof. Maar met empatie kan jy konflik gebruik as ‘n geleentheid om nader te beweeg. Dis nie altyd maklik nie, maar dit is moontlik. Empatie gee jou die innerlike ruimte om iemand anders se waarheid te eer, selfs wanneer dit nie joune is nie.
Wanneer jy dus volgende keer in ‘n moeilike gesprek is, vra jouself: Luister ek net om te antwoord, of luister ek regtig om te verstaan?
SAMEVATTING
Empatie in konflik is ‘n transformerende krag. Dit help ons om eerder as teenstanders, mekaar weer as mense te sien. Deur sagtheid en begrip, kan gespanne situasies verander word in geleenthede vir heling. Die bybel leer ons dat sagtheid konflik afbreek – en empatie is die beginpunt daarvan. Deur met ons harte te luister, bring ons vrede waar daar spanning was, en herstel waar daar seer was.
Twee lesse
Les 1: Empatie beteken nie jy stem saam nie – dit beteken jy kies om te verstaan.
Les 2: ‘n Sagte, empatiese teenwoordigheid het die krag om woede stil te maak.
GEBED: Here, leer my om stadig te praat en vinnig te luister. Help my om in konflik nie net my punt te wil bewys nie, maar U vrede te bring. Gee my ‘n sagte hart en ‘n luisterende gees. AMEN
“Empatie in konflik is nie om jou standpunt prys te gee nie, maar om die mens agter die meningsverskil raak te sien. Wanneer ons met die hart luister, verander konfrontasie in konneksie. Deur begrip te kies bo oordeel, bou ons brûe waar daar voorheen net mure was.”