PKN DOESBURG/ANGERLO
JEREMIA 4:19-28 & MIGA 6:1-8 : “Ek het na die land gekyk, en dit was onbewoonbaar, na die hemel, en die lig was daaruit weg; ek het na die berge gekyk, en hulle het gebewe, na al die heuwels, en hulle het geskud. Ek het gekyk, en daar was geen mens nie, selfs die voëls het weggevlieg. Ek het gekyk, en die vrugbare grond het in woestyn verander, al die stede het in puin gelê…”
INLEIDING: Droogtes dryf mense na die rand. Storms skeur gesinne uitmekaar. Woeste watere toon geen genade nie. Ons wêreld is in ‘n krisis. Ons het die mag om dit te stop. Mense wat in armoede leef, staan in die voorste linie van hierdie klimaatkrisis. Hulle verloor kos, water, huise en familie. Hulle veg teen die ergste klimaatkrisis wat hulle nie veroorsaak het nie. Dit is onregverdig. Maar daar is ‘n beter manier moontlik. ‘n Manier wat geregtigheid herstel in ons gebroke wêreld van vandag. ‘n Manier wat die toekoms beskerm vir ons almal, ons kinders en kleinkinders. Die Here vra net dit: “Wees regverdig, betoon liefde en wees nederig. En dink nie net aan jouself nie, maar ook aan jou naaste en die aarde.”
DIE AARDE AS GETUIE: God roep die berge en die heuwels, die fondamente van die aarde self aan as getuies vir die vervolging van Israel. Destyds was die natuur net geroep om te getuig van die selfsug van die mense en die onreg wat die armes aangedoen is. Nou kan die skepping ook geroep word as ‘n gewonde en koorsagtige slagoffer. En alhoewel ons in reaksie daarop dalk na ons eie middele en oplossings kyk, stel God ons ‘n meer radikale uitdaging voor in die bekende woorde van Miga 6:8: as jy respek het vir die berge en die heuwels en die fondamente van die aarde, dan wandel jy nederig met jou God.
REG DOEN (miš·pāṭ): Die Hebreeuse term mishpat is geen kleurlose woord nie, maar word keer op keer gedefinieer. Byvoorbeeld, Ps. 82:3 gee die woord ‘n glans: “Gee geregtigheid aan die swakke en die wees; behou die reg van die nederige en behoeftiges.” God verlang van ons dat ons reg doen aan dié wat die swaarste getref is en tog die minste verantwoordelik is vir die klimaatkrisis. Reg doen vereis ook geregtigheid vir die aarde, om te erken dat die woedende brande, oorstromende riviere, verwoestende tifone en die uitsterwing van spesies, die resultaat is van die ernstige onreg van uitbuiting en verwaarlosing van die natuurlike ritmes waarmee ons nou moet leer leef in harmonie. Elkeen van ons het die verantwoordelikheid om uit te vind hoe ons die idee van “regverdige dade op aarde en mense” sal implementeer. Hoe ons sal veg vir geregtigheid in ‘n baie onregverdige wêreld. As regverdig handel barmhartigheid insluit, dan eers word barmhartigheid moontlik. Geregtigheid is die helling van die dak en die struktuur van die mure.
LIEFDE EN GENADE (wə·’a·hă·ḇaṯ ḥe·seḏ): Ahavat chesed is miskien wel die belangrikste onderdeel van Miga se boodskap, omdat dit die resep bevat om die breuk tussen geregtigheid en nederigheid te genees. Die doel van liefde, in die geval van Miga, is om hesed na te streef – ‘n ewige huwelik word gesluit tussen barmhartigheid en geregtigheid. Miga spoor ons aan om verhoudings op te bou met onderliggende, onsterflike liefde. Liefde en genade het die mag om mense te verenig met die goddelike en om vreemdelinge om te skakel in bondgenote. Ahavat chesed, handel met liefde, loop nederig, en ons sal saamwerk om reg te doen. Is dit moontlik om met hoop te glo dat selfs die mees ignorante politikus wat klimaatsverandering ontken, of die mees aktiewe koolstof-uitstotende maatskappy die potensiaal het om te verander? God verlang van ons dat ons liefdevolle barmhartigheid en vriendelikheid beliggaam. Alhoewel dit natuurlik vereis dat ons met medelye optree vir die gewonde skepping en vir haar gekweste mense. Hoe kan ons die owerhede en maatskappye met genade en liefde oortuig om verlossende genade te toon aan die aarde en die mense? Hoe kan ons die owerhede en maatskappye oortuig dat radikale veranderinge nodig is om ‘n klimaatkrisis af te weer?
WANDEL NEDERIG (wə·haṣ·nê·a‘): Nederig wandel beteken om tot God te wend in gebed, in voortdurend en kollektief te bid vir ons planeet. Die derde deel van hierdie diepgaande drievoudige gids vir morele lewe wat God verlang, is ‘n hoogtepunt omdat die eerste twee dele gaan oor mens-tot-mensverhoudings en hierdie laaste deel die mens-tot-goddelike verhouding weerspieël. Ons sterflinge word versoek om nederig met ons God te wandel. Narcistiese leiers dink dat hulle die wêreld beter maak en prys hulself, maar veroorsaak meer skade aan die wêreld. Wandel met jou eie ego is die somberste en lelikste manier van wandel wat lei tot uiteindelike vervreemding van die natuur. Wandel is ‘n metafoor vir ‘n lewensreis op aarde. Onderweg wees is altyd saam met mense, diere en plante op aarde; dit is belangriker as ‘n solo reis.
3. SAMEVATTING: Saam werk ons aan skone energie, Saam kan ons gemeenskappe help om aan te pas. Saam kan ons politici druk en ekonomiese hefboom werking gebruik, waardeur ons so min as nodig van fossielbrandstowwe gebruik en meer hernubare energie. Saam kan ons die oorverbruik wat klimaatsverandering veroorsaak, in toom hou. Saam kan ons werk aan die skepping en die natuur die agent laat wees van haar eie herstel. Saam kan ons die verandering wees wat ons nodig het om hierdie klimaatkrisis te stop.
Gebed: Liewe Hemelse Vader, ons kom voor U in hierdie oomblik van refleksie en gebed. Ons wêreld verkeer in krisis, en ons roep na U vir wysheid, insig, en leiding. Gee ons die moed om op te staan vir geregtigheid en die deernis om met liefde en nederigheid te handel. Lei ons om met respek vir U skepping te lewe en ons naaste lief te hê soos U ons liefgehad het. In Jesus se naam bid ons, Amen.